08 WOJNA I ZBIORNIKI WODNE NA UKRAINIE
Na Ukrainie znajdują się 1 054 sztuczne zbiorniki wodne. Wśród nich jest 6 dużych zbiorników na rzece Dniepr, ponadto te duże jeziora obejmują zaporę na Dniestrze. Pozostałe zapory to zbiorniki średnie, małe i bardzo małe.
85% całej zgromadzonej wody na Ukrainie znajduje się w dużych zaporach. Pozostałe 15% wody jest zatrzymywane w mniejszych zaporach o znaczeniu lokalnym, których głównym celem było dostarczanie wody do regionów przemysłowych, takich jak Charków, Donieck, Dniepr itp. Pojemność wszystkich zbiorników wynosi 55,13 km3 wody. Pojemność Dnieprzańskiej Kaskady wynosi 43,71 km3. Jest to zatem projekt o fundamentalnym znaczeniu dla ukraińskiej gospodarki. Około 28% zbiorników jest dzierżawionych.
Zapory Dnieprzańskiej Kaskady
Z całkowitą długością 2 285 km, Dniepr jest czwartą co do wielkości rzeką w Europie. Przepływa przez Białoruś, Ukrainę i wpada do Morza Czarnego. W latach 1932-1976 na rzece zbudowano kaskadę zapór. Zbiorniki wodne są wykorzystywane do wytwarzania energii elektrycznej,
zaopatrzenia w wodę, nawadniania, rybołówstwa, żeglugi, rekreacji i zapobiegania powodziom. Elektrownie wodne wytwarzają 9 TWh energii elektrycznej rocznie.
Klęski żywiołowe związane z atakami na tamy
Na początku marca 2022 r. tama Kozarowicze na rzece Irpin (w pobliżu zapory w Kijowie) została wysadzona w powietrze, aby zapobiec atakowi rosyjskich wojsk inwazyjnych na stolicę Ukrainy. Powstała w ten sposób powódź zalała duże obszary i znacznie utrudniła dostęp do Kijowa.
Zniszczenie zapory w Kachowce miało miejsce 6 czerwca 2023 roku. Od początku inwazji w 2022 r. zapora znajdowała się pod kontrolą sił rosyjskich. Wysadzenie 30-metrowej
tamy spowodowało poważne szkody, a powódź dotknęła 80 wiosek po obu stronach Dniepru, w tym miasto Chersoń. Ponadto rozbiórka tamy przerwała dostawy wody na Półwysep Krymski. Zniszczenie zapory ma daleko idące konsekwencje dla ukraińskich rolników, którzy stracili możliwość nawadniania 600 000 hektarów (6 000 km2) żyznej ziemi. Ogółem utracono ponad 11 388 ton ryb.
Kijów ma objętość 3,73 km3, powierzchnia wody sięga 922 km2. Jezioro zostało napełnione w 1966 roku.
Kaniów ma objętość 2,5 km3, powierzchnia wody sięga 582 km2. Jezioro zostało napełnione w 1976 roku.
Krzemieńczuk ma objętość 13,52 km3, powierzchnia wody sięga 2 252 km2. Jezioro zostało napełnione w 1961 roku.
Kamieńskie ma objętość 2,46 km3, powierzchnia wody sięga 567 km2. Jezioro zostało napełnione w 1964 roku.
Dniepr ma objętość 3,32 km3, powierzchnia wody sięga 410 km2. Jezioro zostało napełnione w 1932 roku.
Kachowka ma objętość 18,18 km3, powierzchnia wody sięga 2 155 km3. Jezioro zostało napełnione w 1956 roku.
Zdjęcie satelitarne zapory kachowskiej przed jej zniszczeniem, 3 czerwca 2023 r.
Zdjęcie satelitarne zapory kachowskiej w dniu 20 czerwca 2033 r. po zniszczeniu tamy
Dniestrzańska zapora
Dniestr to rzeka o długości 1352 km, płynąca w południowo-zachodniej części Ukrainy i Mołdawii i wpadająca do Morza Czarnego. Zapora na Dniestrze została ukończona w 1983 roku, jej objętość wynosi 3 km3 wody.